خلع ید، بحثی است که مقصود از ان رفع تصرف غاصبانه و تصرفی است که بدون اجازه مالک ِ ملک، بر ان تسلط یافته است. و حالت هاي مختلفي دارد كه ما دراين مقاله به بررسي يكي ازحالت هاي ان كه مربوط به اموال مشاعي است مي پردازيم.
ملک مشاع به ملکی مي گويند که دو یا چند نفر به صورت مشاع در ان ملک شریک باشند. شراکت مشاعی به این صورت است که هر كدام از شرکا در جزء جزء ملک شریکند و هیچ كدام از شرکا نمی توانند بگویند که مالک کدام قسمت ملک می باشند. اگر شریکی بدون اجازه ديگر شرکا ملک مشاع را تصرف كند، هریك از شرکا می توانند به طرح دعوای خلع ید بپردازند.
دعوای خلع ید در دو صورت ایجاد میشود. صورت اول به زماني است که فرد متصرف از ابتدای تصرف بدون اجازه مالک، ملک او را تصرف کرده باشد و صورت دوم هنگامي است که تصرف شخص ابتدا با اجازه مالک شروع شده باشد اما در اخر بدون اجازه او ادامه پیدا کند.
در املاک مشاع دعوای خلع ید زماني است که یکی از مالکین یا مستاجرین او بدون اجازه بقیه مالکان در فضای مشاع عملیاتی انجام دهد؛ برای مثال در حیاط یک ساختمان مسکونی قسمتی برای نگهداری حيوانات بسازد.
صورت دیگر زماني است که یکی از مالکین یا مستاجر او، در صورت عدم رضایت سایر مالکین بیشتر از سهم مشاع خود را بگيرد. مثلا در پارکینگی که سهم مشاع هر واحد فقط به اندازۀ پارك كردن یک خودرو است، دو خودرو پارك كند.
صورت ديگر زمانی است كه مثلا سه فردی که باهم شراکت دارند هر کدام از ان ها دو دانگ مشاعی از یک مغازه را مالک هستند ، با موافقت هر دو طرف مغازه را به فردی دیگر اجاره میدهند. پس از مدت کوتاهی مستاجر انها اجاره توافقی یکی از سه شریک را نمیپردازد یا ایـنکه برخلاف قرارداد، از ملک استفاده میکند.
در مثال فوق شریکی که رضایت ندارد میتواند دعوای خلع یا تخلیه ید را مطرح کند. ممکن است ملکی که مشاعی است توسط بقيه غیر از شرکا تصرف شود که در اين حالت نیز هریک از شرکا می توانند اقدام كرده و به طرح دعوای خلع ید بپردازند. دعوای خلع ید نسبت به قسمت های اشتراکی اپارتمانها نیز قابل طرح است و اگر یکی از ساکنین قسمت اشتراکی اپارتمان را به تصرف خود دراورد، هریک از ساکنین واحدهای دیگر می توانند برای خلع ید اقدام نمايند.
در مورد امکان طرح اين دعوا از طرف شريک مشاعي عليه شريک ديگر يا شخص ثالث، تقريبا مواد قانوني صريح است و اختلاف نظري مشاهده نميشود. ماده 43 قانون ايين دادرسي مدني بيان مي كند:
در مواردي که حکم خلع يد عليه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتي از ان صادر شده باشد، از تمام ملک خلع يد ميشود؛ ولي تصرف محکوم له در ملک خلع يد شده مشمول مقررات املاک مشاعي است.
منظور از قسمت پاياني اين ماده در مورد مقررات املاک مشاعي مواد 576 و582 قانون مدني است که مي گويد تصرف هر شريک در ملک مشاع منوط به اذن ساير شرکا بوده و در صورت نبود اذن، متصرف ضامن خواهد بود. بنابراين محکومله در دعواي خلع يد در مـلک مشاع زماني ميتواند تقاضاي تحويل ملک متنازع فيه را به خود نمايد که از بقيه شرکا اجازه داشته باشد.
1- خلع ید مشاعی مستند بر ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی است.
2- دعوای خلع ید یک دعوای مالی است و در صلاحیت دادگاه محل وقوع ملک مي باشد..
3- اجرای خلع ید مشاعی به این نحو است که ملک از تصرف کلیه مالکین خارج مي شود و به تصرف هیچ كدام از انها داده نمی شود تا اینکه در خصوص نحوه تصرف توافق نمایند.
4- در صورتی که خلع ید به اختلافات شرکا پایان ندهد تنها راه پایان دادن قطعی به اختلافات تقاضای دستور فروش ملک مشاع مي باشد.
1. مطالب ارائهشده صرفا جنبه پژوهشی داشته و درهرحال اسباب بینیازی شما از وکالت یا مشاوره با وکیل دادگستری متخصص در موضوع را فراهم نمیآورد. زیرا ممکن است شما پس از خواندن مطالب ذیل استنباطی کاملاً متفاوت با یک حقوقدان داشته باشید. یا اینکه قاضی رسیدگیکننده به دعوای مطروحه استنباط متفاوتی از قوانین داشته باشد. و یا در جلسه رسیدگی سؤالات متفاوت (بعضاً جهتدار به لحاظ حقوقی) مطرح گردد که نیاز به پاسخگویی فوری و حقوقی دارد.
از سوی دیگر بامطالعه مطالب حقوقی ممکن است شما نیز بهمانند بسیاری از مراجعین به دادگستری در تبیین خواسته و طرح دفاعیات بهطور شفاهی و کتبی دچار اشتباه شوید. و تصورات ذهنی متفاوتی از حقوقدانان را به دادگاه ارائه دهید که نهایتاً خسارات و صدمات غیرقابل جبرانی را برای شما فراهم آورد زیرا وکلای دادگستری در موضوعات حقوقی به تشخیص خود عمل مینماید و از سوی دیگر درگذر زمان ممکن است دفاعیات آنها در پروندههای مختلف و حتی در جریان سیر یک پرونده اختلافات فاحشی را داشته باشد تا بتوانند بهترین نتیجه را به نفع موکل خود کسب نماید.
2. هر گونه کپی برداری غیرمجاز و خلاف قانون که اسباب تضییع حقوق معنوی مولفین را داشته باشد موجب تعقیب قانونی است.