توقیف اموال
يكي از مباحث مهم كه در دعواهاي حقوقي وجوددارد بحث توقيف أموال و ملك است.
ملك يا همان خانه ممكن است به علت هاي مختلف ازجمله عدم پرداخت مهريه، عدم پرداخت وام بانكي و … توقيف گردد.كه در مقالات بعدي به ان اشاره خواهيم كرد. توقيف أموال و ملك شرايط خاصي دارد كه در اين مقاله به ان خواهيم پرداخت.
مفهوم توقيف اموال
توقيف در لغت به معناي بازداشت كردن،حبس كردن،جلب و… است. بنابراين:
توقیف اموال معمولا زمانی موضوعیت دارد که اولا شخصی بدهکار باشد، ثانیا شخص بدهکار اموالی داشته باشد و ثالثا شخص طلبکار بتواند این اموال را شناسایی کند(چه خودش چه از طریق دادگستری).
مهم نیست که این دین( طلب ) ناشی از سند رسمی باشد یا سند عادی، نوع سند صرفاً در جريان مطالبه و توقیف مؤثر است. بدهی میتواند مثلا به دليل قرض گرفتن پول یا بابت پرداخت مهریه و یا عدم پرداخت به موقع دیون و طلب ها ایجاد میشود.
توقيف أموال سبب ميشود كه فرد بدهكار نتواند اموالش را از مالكيت خودش خارج كند و خودرا در حالت بي پولي قراردهد.
انواع توقيف
انواع توقيف عبارتند از:
1) توقيف قانوني
در توقيف قانونی، مال از نظر قانونی و به موجب اسناد رسمی از نقل و انتقال ممنوع ميشود به این ترتیب بدهکار نمیتواند با فروش اموال خود از پرداخت دین و تعهدات خود سرباز زند.
2) توقيف فيزيكي
در توقيف فیزیکی که نسبت به برخی از اموال اجرا میشود ، طلبکار درخواست توقیف مال را می کند ؛ یعنی بدهکار هم از نقل و انتقال و هم از تصرف مال منع میشود. مانند توقیف اتومبیل و انتقال آن به پارکینگ. بنابراین وقتی توقیف صورت می‌گیرد، بدهکار نمیتواند مال خود را بفروشد یا اجاره دهد یا ببخشد و یا تعهدی نسبت به مال خود انجام دهد.
انواع مال برای توقیف
قانون اجرای احکام مدنی، مقررات مربوط به توقیف اموال را بر اساس منقول یا غیرمنقول بودن مال، مشخص کرده است. برای مال تقسیم‌بندی‌های مختلفی وجود دارد.
یکی از این تقسیم‌بندی‌ها، دسته‌بندی اموال به منقول و غیرمنقول است:
1- اموال منقول:
اموالی هستند که ان ها را میتوان از محلی به محل دیگر منتقل کرد؛ بدون این که به خود مال یا محل استقرار آن، صدمه‌ای وارد شود، مثل کتاب یا فرش.
2- اموال غیرمنقول:
اموالی هستند که ان ها را نمی توان از محلی به محل دیگر منتقل کرد.زیرا که با انتقال ان در خود مال یا محل استقرارش، صدمه‌ای به وجود می اید.. مثل زمین،اپارتمان.
توقیف اموال غیرمنقول
توقیف اموال غیرمنقول، کاملاً با توقیف اموال منقول متفاوت است که در ما در این مقاله به توضیح چگونگی توقیف اموال غیرمنقول مانند زمین یا خانه خواهیم پرداخت .
توقیف مال غیرمنقول، به وضعیت ثبت آن مال در سازمان ثبت اسناد و املاک کشوربستگی است.
توقیف اموال غیرمنقول ثبت شده
طبق ماده ۹۹ قانون اجرای احکام مدنی، هرگاه مال غیرمنقول توقیف شود، باید به اداره ثبت محلی که مال غیرمنقول در آنجا واقع است، اطلاع داده شود. بر طبق ماده ۱۰۰ همین قانون، در صورتی که آن مال، به نام محکومعلیه(بدهکار) به ثبت رسیده باشد، اداره ثبت بازداشت آن مال را در «دفتر املاک» درج خواهد کرد و به مسئولان اجرای حکم نیز اطلاع می‌دهد که آن مال، به نام محکومعلیه، ثبت شده است. چنانچه آن مال در جریان ثبت شدن به نام محکومعلیه باشد، اداره ثبت، بازداشت آن مال را در «دفتر املاک بازداشتی» درج می‌کند و به مسئولان اجرای حکم نیز اطلاع می‌دهد.
اما اگر مال غیرمنقول، به نام شخص دیگری به غیر از محکومعلیه به ثبت رسیده باشد، اداره ثبت، فوراً مسئولان اجرای حکم را در جریان می گذارد که به حقوق صاحبان آن مال، صدمه ای وارد نشود.
توقیف اموال غیرمنقول ثبت نشده و یا فاقد سابقه ثبت در بعضی نقاط کشور، ممکن است اشخاص، اموال غیرمنقول خود را ثبت نکرده باشند. به همین علت، طبیعی است که این مال غیرمنقول، هیچ گونه سابقه ثبتی نداشته باشد. طبق ماده ۱۰۱ قانون اجرای احکام مدنی، توقیف چنین اموالی غیر منقولی که سابقه ثبت ندارند زمانی جایز است که بدهکار، در آن، تصرفِ مالکانه داشته یا این که به موجب حکم نهایی، مالک آن مال شناخته شده باشد.
البته اگر به موجب حکمی، بدهکار مالک آن مال شناخته شده اما آن حکم، نهایی نشده باشد، ان مال را میتوان به عنوان اموال متعلق به محکومعلیه توقیف کرد، ولی تا زمانی که حکمی که بدهکار را مالک شناخته است نهایی نشود، مال غیرمنقول، فقط در توقیف خواهد ماند و طلبکار نمیتواند درخواست کند که از این مال به او منتقل شود.
اموال قابل توقیف
مال چیزی است که ارزش پولی داشته باشد و به دو دسته منقول (مانند ماشین) و غیرمنقول (مانند ملک) تقسیم میشود . طبق قانون هر مالی قابل توقیف نیست، توقیف مخصوص اموالی است که جزء مستثنیات دِین نباشند. مستثنیات دین نيز ان دسته از أموال هستند که طبق عرف برای زندگی بدهکار ضروری است.
مستثنیات دین از جمله موارد زير است:
— آذوقه و خوراكي موردنیاز بدهکار و افراد تحت تکفلش، برای مدتی که طبق عرف آذوقه ذخیره میشود.
— اثاثیه لازم براي زندگی بدهکار و افراد تحت تكفل او
— منزل مسکونی که طبق عرف در حد حالت اعسار ( نداشتن توان مالي ) بدهکار باشد.
— وسايل كار مورد نیاز کشاورزان، کسبه و… که از ان طريق براي خود کسب روزی می‌کنند. مثل کامیون باربری، تاکسی و هر خودرویی که وسیله امرار معاش باشد.
— ابزار و کتاب هاي علمی، جزوات، تحقیقات و… كه افراد اهل علم از ان استفاده ميكنند.
— تلفن شخصی
—مبلغی که در زمان عقد اجاره پرداخت شده است که طبق عرف در حد حالت اعسار بدهکار باشد.
