فرض ها و صاحبان فرض
(ماده۸۹۳ تا ۹۰۵ قانون مدنی)
طبق ماده ۸۹۳ قانون مدنی بعضی از وراث به فرض و بعضی به قرابت و بعضی گاه به فرض و گاه به قرابت ارث می برند. حال، فرض برها یا صاحبان فرض کسانی هستند که سهم ان ها ازترکه معین و مشخص است مانند مادر که سهم اویک ششم است و زوج که سهم او یک دوم یا یک چهارم است.
مفاهیم
منظور از فرض نیزسهمی است که معین و مشخص شده که عبارت است از: نصف (یک دوم)، ربع (یک چهارم)، ثمن (یک هشتم )، دوثلث (دوسوم)، ثلث (یک سوم )، سدس (یک ششم).
درتقسیم ارث ابتدا سهم صاحبان فرض داده میشود؛ سپس اگر قرابت بری باشد ، باقیمانده ان به قرابت برها داده میشود و اگر قرابت بری در همان طبقه و درجه وجود نداشته باشد،باقیمانده به صاحبان فرض رد میشود که در این موارد اصطلاحا به صاحبان فرض، رد بر گفته میشود.
**ا شخاصی که همیشه به فرض ارث می برند عبارتند از:مادر، زوج، زوجه
** اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث میبرند عبارتنداز:
الف) پدر، که با بودن فرزند برای متوفی فرض بر است و فرض او یک ششم است و با نبودن اولاد برای متوفی قرابت بر می شود.
ب) دختر و دخترها، که وقتی متوفی پسرنداشته باشد فرض بر هستند، یعنی یک دوم فرض یک دختر تنها،ودوسوم فرض دویا چنددختر، اما وقتی دختر و دختها همراه پسر باشند قرابت بر میشوند و سهم دختر نصف سهم پسر است.
ج) خواهرو خواهران ابی (از یک پدر هستند ) یا ابوینی ( ازیک پدرومادرهستند ) که وقتی بدون برادر باشند فرض بر هستند یعنی بر حسب موقعیت یک دوم یا دوسوم و اگر همراه برادر باشند قرابت بر هستند.
د) کلاله امی (ازیک مادر هستند)
بنابراین فرض ها بدین گونه است :
یک دوم______۱دختر به تنهایی یعنی کنارپسر نباشد
______۱خواهرازنوع ابوینی (تنها) کناربرادرنباشد
______۱خواهر ابی
______زوج در صورت عدم وجود فرزند برای متوفی
یک چهارم_____زوج در صورت وجود فرزند برای متوفی
_____زوجه درصورت عدم وجود فرزند برای متوفی
یک هشتم_____زوجه در صورت وجود فرزند برای متوفی
دوسوم______۲یاچند دختر باشند به تنهایی یعنی کنارپسرنباشند
______۲یاچند خواهر ابوینی (تنها )
______۲یا چند خواهر ابی
یک سوم_____مادر در صورت عدم وجود حاجب (منظورازحاحب یعنی کسی که به واسطه وجود او سهم وارث از حداکثربه حداقل کاهش می یابد که دراین جا فرزندان متوفی و خواهر و برادران متوفی با شرایطی حاجب مادر میشوند.)
_____خواهران یا برادران یا خواهر و برادر امی
یک ششم_____مادر درصورت وجود حاجب
_____پدر درصورت وجود فرزند(همین یک حاجب را دارد)
_____یک خواهر یا یک برادرامی
مثال
مثال۱: اگر متوفی دارای یک برادر امی/ یک خواهر ابوینی / یک خواهر ابی / زوج باشد سهم انان به این ترتیب است:
برادرامی : یک ششم
خواهر ابوینی : یک دوم
خواهرابی : ارث نمیبرد زیرا تاابوینی ها هستند به ابی ها ارث نمیرسد.
زوج : یک دوم
مثال۲: اگر متوفی دارای پدر / مادر / زوج است .سهم انان به این ترتیب است:
مادر : همیشه فرض براست وگفتیم درصورت عدم وجود فرزند یک سوم ارث میبرد.
زوج : یک دوم
پدر :به علت نبود فرزند برای متوفی قرابت بر است و مابقی ارث را به قرابت به ارث میبرد.
هشدار:
1. مطالب ارائه‌شده صرفا جنبه پژوهشی داشته و درهرحال اسباب بی‌نیازی شما از وکالت یا مشاوره با وکیل دادگستری متخصص در موضوع را فراهم نمی‌آورد. زیرا ممکن است شما پس از خواندن مطالب ذیل استنباطی کاملاً متفاوت با یک حقوقدان داشته باشید. یا اینکه قاضی رسیدگی‌کننده به دعوای مطروحه استنباط متفاوتی از قوانین داشته باشد. و یا در جلسه رسیدگی سؤالات متفاوت (بعضاً جهت‌دار به لحاظ حقوقی) مطرح گردد که نیاز به پاسخگویی فوری و حقوقی دارد.
از سوی دیگر بامطالعه مطالب حقوقی ممکن است شما نیز به‌مانند بسیاری از مراجعین به دادگستری در تبیین خواسته و طرح دفاعیات به‌طور شفاهی و کتبی دچار اشتباه شوید. و تصورات ذهنی متفاوتی از حقوقدانان را به دادگاه ارائه دهید که نهایتاً خسارات و صدمات غیرقابل جبرانی را برای شما فراهم آورد زیرا وکلای دادگستری در موضوعات حقوقی به تشخیص خود عمل می‌نماید و از سوی دیگر درگذر زمان ممکن است دفاعیات آنها در پرونده‌های مختلف و حتی در جریان سیر یک پرونده اختلافات فاحشی را داشته باشد تا بتوانند بهترین نتیجه را به نفع موکل خود کسب نماید.
2. هر گونه کپی برداری غیرمجاز و خلاف قانون که اسباب تضییع حقوق معنوی مولفین را داشته باشد موجب تعقیب قانونی است.
